Trẻ thường dậy thì ở độ tuổi nào?

Dậy thì là giai đoạn cơ thể thay đổi cả về thể chất và tâm lý để chuyển từ một đứa trẻ thành người trưởng thành. Quá trình này thường bắt đầu xuất hiện ở lứa tuổi 8-13 đối với bé gái và 9-14 đối với bé trai.

Dậy thì được coi là sớm nếu xuất hiện trước 8 tuổi (bé gái) và 9 tuổi (bé trai). Quá trình này được coi là muộn nếu chưa bắt đầu ở tuổi 13 (nữ) và tuổi 14 (nam). Những nghiên cứu gần đây cho thấy, dậy thì xuất hiện ngày càng sớm hơn, đặc biệt là ở các bé gái.

Dậy thì bao gồm sự tăng trưởng nhanh của cơ và xương, sự thay đổi hình dáng và kích thước cơ thể cùng với sự hình thành khả năng sinh sản.

Dậy thì ở bé gái

Quá trình này thường bắt đầu khi các bé được 10,5 tuổi.

·         Dấu hiệu đầu tiên là ngực phát triển. Ngực nhú lên thành những cục nhỏ dưới núm vú, ở một hoặc cả hai bên. Những cục này có thể cứng và có kích thước khác nhau. Thời điểm này trẻ thường bắt đầu cao nhanh.

·         Sau khoảng 6 tháng, lông mu xuất hiện (mặc dù ở một số trẻ, mọc lông mu lại là biểu hiện đầu tiên của dậy thì), rồi đến lông nách.

·         Trong vài năm tiếp theo, ngực tiếp tục lớn lên, lông mu và cơ quan sinh dục ngoài tăng trưởng dần dần, dẫn tới kỳ kinh nguyệt đầu tiên. Thay đổi này thường xuất hiện vào 12,5 - 13 tuổi, khoảng 2 năm sau khi bắt đầu dậy thì.

·         Cơ thể tiếp tục phát triển và toàn bộ quá trình dậy thì hoàn tất sau 3-4 năm, với ngực, quầng vú và lông mu phát triển như ở người lớn.

·         Trong giai đoạn dậy thì, các bé gái thường cao trung bình 7 - 8 cm/năm, và đạt đỉnh điểm khi kỳ kinh đầu tiên xuất hiện. Trẻ thường dừng cao khoảng 2 năm sau khi có kinh.

Bảng tóm tắt những mốc thời gian chính trong giai đoạn dậy thì ở bé gái:

Độ tuổi	Mốc thời gian	Dấu hiệu dậy thì
10,5 tuổi	Bắt đầu dậy thì	Ngực nhú lên
		Cao nhanh
11 tuổi	6-12 tháng sau khởi đầu	Mọc lông mu
		Mọc lông nách
		Cơ quan sinh dục ngoài tăng trưởng
12,5 tuổi	2 năm sau khởi đầu	Kỳ kinh nguyệt đầu tiên
		Chiều cao đạt đỉnh điểm
13,5 - 14,5 tuổi	3-4 năm sau khởi đầu	Ngực, quầng vú và lông mu phát triển như ở người lớn
		Hoàn tất dậy thì
14,5 tuổi	2 năm sau khi có kinh	Dừng cao

Dậy thì ở bé trai

Quá trình này thường bắt đầu muộn hơn ở con trai, trung bình là 11,5 - 12 tuổi.

·         Dấu hiệu dậy thì đầu tiên là tăng kích thước tinh hoàn.

·         Vài tháng sau, lông mu bắt đầu mọc.

·         Lông mu, lông nách, tinh hoàn và dương vật tiếp tục phát triển.

·         Nam đạt tốc độ tăng chiều cao tối đa chậm hơn nữ 2-3 năm. Hiện tượng này thường bắt đầu bằng bàn tay và bàn chân to ra, rồi đến cánh tay và cẳng chân, thân và ngực phát triển. 

Những thay đổi khác bao gồm giọng trầm hơn, cơ bắp to lên, có khả năng cương cứng và xuất tinh (đặc biệt là xuất tinh tự nhiên, còn gọi là 'giấc mơ ướt'). Ở một số em trai, ngực có thể phát triển.

·         Những thay đổi trên vẫn tiếp tục, quá trình dậy thì hoàn thành sau 3-4 năm với lông mu, tinh hoàn và dương vật đạt kích thước như ở người lớn. Tiếp theo ngực và râu phát triển. 

·        Các bé trai đạt tốc độ tăng trưởng cao nhất chậm hơn các bạn gái, thường là khi lên 14 tuổi. 

       

      Dậy thì ở cả hai giới đều liên quan tới ra mồ hôi nách, cơ thể có mùi, nổi mụn trứng cá.

Bảng tóm tắt những mốc thời gian chính trong giai đoạn dậy thì ở bé trai:

Độ tuổi	Mốc thời gian	Dấu hiệu dậy thì
11,5  đến 12 tuổi	Bắt đầu dậy thì	Tinh hoàn tăng kích thước
	Sau vài tháng	Mọc lông mu
		Mọc lông nách
		Dương vật phát triển
12,5 tuổi	6 tháng sau mọc lông mu	Bàn tay bàn chân to ra
		Tay chân phát triển
		Ngực và thân phát triển
		Giọng trầm đi
		Cơ bắp tăng
		Cương cứng, Xuất tinh
14 tuổi		Đạt chiều cao tối đa
15-16 tuổi	3-4 năm sau khởi đầu	Lông mu, tinh hoàn và dương vật đạt kích thước như ở người lớn
		Ngực và râu phát triển
		Dừng cao

* Những mốc thời gian nói trên chỉ mang tính tương đối, mỗi trẻ có nhịp độ phát triển riêng.

Nhận biết dậy thì sớm ở trẻ em
Trì hoãn dậy thì sớm ở trẻ em

BS Trần Thu Thủy