Miền Bắc hiện đang là mùa đông, rất khó cho trẻ tắm nắng
nên nhiều phụ huynh lo con bị còi xương và tìm đủ mọi cách bổ sung canxi cho trẻ.
Ninh xương nấu cháo, tùy tiện bổ sung sữa đặc có đường hay sữa công thức vào bữa
bột đã được chế biến với thành phần dinh dưỡng cân đối là những sai lầm phổ biến, chẳng những không bổ sung được canxi mà còn
có thể khiến trẻ rối loạn tiêu hóa.
Theo Tiến sĩ, bác sĩ Lưu Thị Mỹ Thục-Trưởng khoa Dinh dưỡng
lâm sàng, bổ sung canxi cho trẻ là việc cần làm, giúp trẻ phát triển tốt về sức
khỏe và chiều cao nhưng phải thực hiện đúng cách. Phương pháp truyền thống được
các bà mẹ áp dụng là ninh xương, ninh chân gà để lấy nước nấu cháo và bột cho
bé với hy vọng trong nước xương ninh có nhiều canxi, sẽ giúp hệ cơ xương của trẻ
phát triển cứng cáp. Đây là một suy nghĩ sai lầm vì canxi trong xương rất khó
hòa tan. “Sau khi ninh một nồi xương trong nồi áp suất khoảng 2 giờ, chất béo
trong tủy xương lần lượt nổi lên, nhưng canxi trong nước xương vẫn rất ít. Vì vậy
quan điểm cứ ăn nhiều canh xương thì sẽ có đủ canxi là không đúng”- bác sĩ Thục
chia sẻ.
Nhiều gia đình vì lo lắng con bị còi xương nên cố gắng bổ
sung thật nhiều sữa đặc có đường hay sữa bột vào bữa ăn dặm của trẻ. Cách làm này không những không cải thiện được
tình trạng còi xương của trẻ mà còn có thể khiến các bé mắc thêm những vấn đề
nghiêm trọng hơn như đầy bụng khó tiêu, rối loạn tiêu hóa.
Chị Xuyến (Ba Đình, Hà Nội) vừa phải đưa con vào bệnh viện
điều trị tiêu chảy vì lý do này. Cu Bin con chị hơn 6 tháng tuổi nhưng so với
các bạn cùng lứa thì thuộc dạng còi cọc. Sợ con ăn uống chưa đủ chất, chị Xuyến
sốt sắng lên mạng tìm hiểu các phương pháp bổ sung dinh dưỡng cho Bin. Nghe người
hàng xóm mách cách chế biến bột nấu với sữa đặc có đường hoặc sữa công thức có
thể giúp trẻ tăng cường canxi, chị lập tức áp dụng cho con mình. “Chưa thấy lợi
lộc gì mà con lại bị đầy bụng sau đó đi ngoài phân lỏng 5-6 lần/ ngày. Chỉ có 2
ngày mà con nhìn đã gầy rộc đi”, chị Xuyến tự trách bản thân.
Trẻ còi xương có xu hướng tăng vào mùa đông
Mùa này miền Bắc ít ánh nắng nên số lượng bệnh nhân đến
khám về còi xương tăng đáng kể. Khoảng 3
tháng trở lại đây, trung bình mỗi ngày
phòng khám Dinh dưỡng tiếp nhận từ 60-80 trẻ, trong đó số trẻ suy dinh dưỡng
kèm còi xương chiếm đến 50%, chủ yếu rơi vào nhóm trẻ dưới 2 tuổi. Đa phần các
cháu được gia đình đưa đến phòng khám dinh dưỡng khi có những biểu hiện như quấy
khóc, ngủ không yên giấc, hay giật mình, ra nhiều mồ hôi, tóc rụng thành hình
vành khăn sau gáy. Ở một số bé, khi được các bác sĩ khám lâm sàng thì biểu hiện
còi xương còn thể hiện rõ rệt: thóp rộng, bờ thóp mềm, có bướu đỉnh, bướu trán,
chân cong chữ X, chữ O....
Trẻ bị còi xương là do không được cung cấp đủ vitamin D,
làm ảnh hưởng đến quá trình hấp thu và chuyển hóa canxi và phốt pho trong cơ thể.
“ Nhiều bà mẹ giữ con quá cẩn thận, sợ con cảm nắng, cảm gió nên không cho bé tắm
nắng. Có những gia đình cho con tắm nắng nhưng thời gian và diện tích phơi nắng
đều không đủ. Đây chính là lý do khiến trẻ không hấp thụ đủ vitamin D dẫn đến
còi xương”-bác sĩ Thục chia sẻ.
Phòng bệnh còi xương ở trẻ
Tắm nắng 15-30 phút hàng ngày (có thể áp dụng từ tuần thứ
2 sau đẻ) là yếu tố đầu tiên giúp cơ thể trẻ tạo ra vitamin D, hỗ trợ quá trình
hấp thu canxi. Các vùng trên cơ thể có thể phơi nắng gồm: lưng, cánh tay, bụng. Tuy nhiên, khi tắm nắng cho bé
trong mùa đông, kể cả những ngày nắng ấm, không nên cởi bỏ hết quần áo của bé
ra vì có thể khiến trẻ sẽ dễ bị cảm lạnh, đặc biệt là trẻ sơ sinh.
Về chế độ dinh dưỡng, đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới
6 tháng tuổi, sữa mẹ là nguồn cung cấp canxi đầy đủ và dễ hấp thụ nhất, có thể
bổ sung thêm vitamin D liều 400UI/ngày. Đối với trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên, bé
cần được ăn bột (không được ăn cháo xay hay cơm xay) gồm 4 nhóm thực phẩm có gạo,
thịt, rau xanh và dầu mỡ, không cho bé ăn bột quá sớm (trước 6 tháng), không ăn
quá nhiều, không kiêng ăn quá mức khi trẻ bị bệnh.
Ngoài ra, việc bổ sung canxi cho trẻ nhất thiết phải có sự
tư vấn của các bác sĩ chuyên khoa. Gia đình không nên tự ý bổ sung thuốc bổ hay
canxi cho bé vì dễ gây ra tình trạng chán ăn, rối loạn tiêu hóa. Thậm chí, nếu
tích tụ canxi quá lâu có thể gây vôi hóa thận, làm cơ thể bé giảm hấp thu các
chất như sắt, kẽm, magie…
Lê Mai
