Bước đầu học cho con bú

Để thành công trong việc cho con bú, điều đầu tiên bạn cần làm là tự tin rằng mình có thể thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng này. Mẹ và con đều cần nhiều thời gian để luyện tập. Đừng quên rằng cơ thể chỉ sản xuất sữa theo nhu cầu bú mẹ của bé. Bé càng bú nhiều bao nhiêu thì sữa càng sản sinh nhiều bấy nhiêu.

Sau đây là những việc mẹ cần làm để có một khởi đầu tốt đẹp cho cả mẹ và con.

Trước khi sinh con

• Chăm sóc tiền sản thật tốt để tránh sinh non. Bé sinh quá sớm thường cần được chăm sóc đặc biệt, khiến việc nuôi con bằng sữa mẹ trở nên khó khăn hơn.
• Tham dự các lớp tiền sản để học cách cho con bú.
• Báo cho nhân viên y tế biết bạn muốn cho con bú ngay sau khi sinh. Nhớ rằng bản năng mút của trẻ rất mạnh trong giờ đầu tiên sau sinh.

Sau khi sinh con

Trẻ sơ sinh cần ‘môi trường sống’ nhất định để phát triển và sống sót. Môi trường này lúc đầu là cơ thể mẹ. Điều hết sức quan trọng là ngay khi sinh mẹ và bé không bị cách ly. Cần cho bé bú ngay sau khi sinh, bú càng sớm càng tốt. Không nên chờ mẹ xuống sữa mới cho con bú, như vậy càng làm sữa xuống chậm và dễ mất sữa. 

Trong những giờ đầu và ngày đầu sau sinh, bé học nhận biết mùi hương của mẹ, và đã được lập trình để bú. Trẻ sơ sinh cần bú mút rất nhiều để kích thích vú mẹ sản xuất sữa. Bé cũng cần nhận được sữa non quý giá rất giàu kháng thể. Sữa non cũng có tác dụng nhuận tràng, giúp chuẩn bị để ruột đón nhận sữa mẹ sẽ về vào ngày thứ 2 hoặc thứ 3. Rất tiếc, nhu cầu mút của bé thường bị nhầm với cơn đói trong 3 ngày đầu tiên. Cho bé bú nhiều sữa công thức hay nước đường sẽ gây quá tải cho dạ dày nhỏ bé của trẻ. Những bé không được ở gần mẹ và phải bổ sung sữa công thức thường khó duy trì bú sữa mẹ trong suốt năm đầu. 

Cha mẹ cần yêu cầu nhân viên y tế không cho bé đồ uống khác, trừ khi có chỉ định của bác sĩ. Giữ bé bên mình cả ngày và đêm (nếu có thể) để cho bé bú thường xuyên. Cố gắng không cho bé dùng núm vú giả, để bé chỉ quen ngậm bắt bầu vú mẹ. Việc sử dụng núm vú giả hoặc núm vú cao su sớm, nhất là trước cữ bú đầu tiên, có thể ảnh hưởng tới việc cho con bú mẹ về sau. Một lượng nhỏ sữa non (hay sữa đầu), chưa tới một thìa cà phê, là những gì bé nhận được ở mỗi cữ bú trong vài ngày đầu. Lượng sữa này hoàn toàn đáp ứng nhu cầu của trẻ. 

Sau giai đoạn tỉnh táo ban đầu, một số bé sẽ ngủ li bì trong vòng 24 giờ tiếp theo. Nguyên nhân có thể là do bé đã có những trải nghiệm khó khăn trong suốt cuộc đẻ, hoặc có thể bé còn chịu ảnh hưởng từ thuốc giảm đau mẹ đã dùng trong lúc chuyển dạ. Trường hợp này, cần vắt sữa non và cho bé uống nếu bé nhất định không chịu bú. 

Vào những ngày đầu, một số trẻ có thể có những giai đoạn đòi ăn nhiều hơn, nhất là về đêm. Đây là điều bình thường, bé đang giúp sữa về bằng cách kích thích bầu vú liên tục. Mẹ nên cố gắng nghỉ ngơi chút ít vào ban ngày và hạn chế tiếp khách để đủ sức  cho con bú về đêm.

Tôi phải cho bé bú thế nào?

• Cho bé bú càng sớm càng tốt, bú ngay sau khi sinh, sau đó bú 8-12 lần/24 giờ. Điều này có nghĩa là trong vài giờ đầu sau sinh, em bé cần bú mẹ 1-2 giờ/lần vào ban ngày, và vài lần vào ban dêm.
• Các bé khỏe mạnh tự tạo 'lịch' bú của riêng mình. Nếu để ý, bạn sẽ sớm nhận biết khi nào bé muốn bú ti.  

Mỗi cữ bú cần kéo dài bao lâu?

• Mỗi cữ bú có thể kéo dài 15-20 phút hoặc lâu hơn cho mỗi bầu vú. Tuy nhiên cũng không có tiêu chuẩn cố định nào. Tự bé sẽ giúp bạn hiểu khi nào bé đã bú xong.  
• Nếu vẫn lo lắng rằng bé bú chưa đủ, hãy trao đổi với bác sĩ.
• Lập bảng theo dõi giờ cho con bú.  

Đánh dấu giờ cho con bú vào bảng dưới đây. Điền vào bảng thời gian bắt đầu cho con bú. Bạn có thể ghi chú thời gian bé bú ở mỗi bên nhưng nhớ rằng con số này có thể dao động. Bé sẽ phát tín hiệu để bạn biết khi đã no. Nếu bạn cho con dùng thêm sữa mẹ đã hút từ cữ trước thì cần cộng cả lượng sữa này vào bữa bú của bé. 

BS Trần Thu Thủy